ارزیابی عوامل محیطی موثر بر زنده مانی بره های بلوچی از تولد تا شیرگیری

نوع مقاله : مقالات علمی- پژوهشی

نویسندگان

• علی اصغر اسلمی نژاد ¹
• داوود علی ساقی ²
• غلامرضا داشاب ³
• مهسا ضابطیان ⁴

¹ گروه علوم دامی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

² مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

³ گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل ، زابل، ایران

⁴ گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

10.22067/ijasr.v3i3.11305

چکیده

ماندگاری بره ها تا زمان عرضه به بازار یکی از فاکتورهای مهم و تاثیر گذار بر اقتصاد دامپروری می باشد عوامل محیطی از قبیل آب و هوا، مدیریت و سایر عوامل غیر ژنتیکی مثل سن مادر، تیپ تولد، چند قلو زایی و وزن تولد اثر بسیار مهمی بر زنده مانی بره ها دارند. به منظور ارزیابی عوامل موثر بر زنده مانی در بره های بلوچی از9989 رکورد جمع آوری شده توسط مرکز اصلاح نژاد شمالشرق کشور (عباس آباد) در طی 20 سال گذشته (از سال 1362 الی 1388) استفاده شد. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از بقاء از تولد تا 10 روزگی، تولد تا 30 روزگی، تولد تا 60 و تولد تا 90 روزگی که هریک از این صفات به صورت جداگانه با در نظر گرفتن عوامل ثابت شامل گله، سال، جنس، نوع تولد، سن مادر و عامل کواریت وزن تولد (خطی و درجه دوم) توسط نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. از 9989 بره بدنیا آمده 5174 (5/51 درصد) بره نر و 4847 (5/48 درصد) بره ماده بودند که 56 درصد کل بره ها تک قلو، 42 درصد دو قلو و 2 درصد سه قلو بدنیا آمده بودند. در بره های تک قلو 5/1 درصد قبل از ده روز اول، 1/4 درصد و68/6 درصد، 8/7 درصد به ترتیب قبل از 30، 60 و 90 روز بعد از تولد تلف شده بودند. نتایج نشان داد که بره های نر نسبت به بره های ماده از تولد تا شیرگیری کمتر تلف می شوند و بره های تک و دو قلو نسبت به سه قلو ها بیشتر زنده می مانند همچنین بره های بدنیا آمده از میش های دو ساله نسبت به بره های بدنیا آمده از سایر میش ها بیشتر زنده ماندند. متوسط وزن بره های بدنیا آمده 28/4 کیلو گرم بود که بره های نر نسبت به ماده ها (4/4 در مقابل 1/4 کیلوگرم) همچنین بره های تک قلو نسبت به بره های دو یا چند قلو (6/4 در مقابل 8/3 و 3/3 کیلوگرم) سنگین تر بودند. رابطه خطی و درجه دوم وزن تولد با زنده مانی تا 10 ، 30 ، 60 و 90 روز بعد از تولد معنی دار بود. حداکثر زنده مانی از تولد تا شیرگیری در بره هایی با وزن تولد 5 کیلوگرم بود در حالی که میانگین وزن تولد گله 3/4 کیلوگرم بود. وزن تولد مطلوب برای تک، دو سه قلو به ترتیب 7، 5 و 3/4 کیلوگرم با زنده مانی 93 ، 93 و 92 درصد بود. بره های ماده زنده مانی بیشتری نسبت به بره های نردر وزن مشابه داشتند.

---

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Environmental Effect on Baluchi Lamb Survival between Birth day and Weaning

نویسندگان [English]

• Ali Asghar Aslaminejad ¹
• Davoud Ali Saghi ²
• Gholam Reza Dashab ³
• Mahsa Zabetian ⁴

¹ Department of Animal Sciences, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

² Khorasan Agricultural and Natural Resources Research and Training Center

³ Department of Animal Sciences, Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Iran

⁴ Department of Animal Sciences, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.

چکیده [English]

Lamb survival is one of the major factors affecting overall sheep productivity. Lamb survival affected by environmental effect such as management, birth-type, year, season of birth, dam-age, maternal behavior, genotype of parents, and birth-weight. The data comprised 9989 records were collected from 1989 to 2009 in Iranian Baluchi sheep at Abbasabad sheep breeding station. Four binary traits created, value 0 was assigned for lambs dead and 1 for lambs alive at certain ages. Cumulative survival to day 10, 30, 60 and 90 (weaning) was calculated. Birth-weight, litter-size, birth-type, dam-age and birth-year considered in analysis. Statistical analyses of cumulative lamb survival at 10, 30, 60 and 90 days after birth analyzed by application of logistic model with binary response variable. Analysis of variance for cumulative survival each trait separately were analyzed using SAS with a linear model. The fixed effects of the model included dam-age, birth-year, birth-type, herd and sex. From 9989 lambs born at Abbasabad station over the period 1989-2009, There were 5147 (51.5%) lambs born as male and 4847 (48.5%) female which that 5583 (56%) lambs as singles 4239 (42%) as twins and 167 (2%) as triplet. Among the singles, 79 (1.5%) were dead at 10days after birth, 229 (4.1%), 373 (6.68%), 435 (7.8%) died at 30, 60 and 90 days after birth respectively. The results indicated survival of male lambs less than female at from birth to weaning, single and twin born lambs were more survival than triplet at each age. Lamb born from ewes 2 years old or in first parity had lowest survival compared with other parities. The least survival occurred in first parity as result of lack of maternal experiences of ewes at that stage. Average birth weight all lambs was 4.28 ± 0.7 Kg. male lambs had heavier birth weight than female lambs (4.4 ± 0.7 vs. 4.1 ± 0.6) also single born lambs (4.6 ± 0.6) heavier than twin or triplet born lambs 3.8 ± 0.6 , 3.3± 0.6 respectively . Linear and quadratic of birth-weight had significant effect on survival at 10, 30, 60 and 90days after birth. There was a curvilinear relationship between birth-weight and survival from birth to weaning. Survival for during birth to weaning maximized at 5 Kg although average birth-weight in this study was 4.3 Kg. Optimum birth-weight for survival of single, twin and triplet born lambs were 7, 5 and 4.3 Kg with (0.93, 0.93 and 0.92 %) survival compared average birth-weight at single, twin and triplet (4.6, 3.8 and 3.3 Kg) with (0.92, 0.92 and 0.91 %) survival. Female lambs had greater survival rate than male lambs at the same weight (1 to 2 %) Survival was maximized at 7 Kg birth weight for female (94 vs. 91.5% at average birth-weight) and male at 5 Kg which was only slightly heavier than average birth weight of 4.4 Kg.